HBV DNA Testi Nedir?

HBV DNA Testi, vücudunuzdaki aktif Hepatit B Virüsü sayısını (viral yük) ölçen, hastalığın şiddetini, bulaşıcılık düzeyini ve tedaviye ihtiyacınız olup olmadığını belirleyen kritik bir laboratuvar testidir.

Hepatit B, karaciğerde hasara yol açabilen ve dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen viral bir enfeksiyondur. HBV DNA testi, Hepatit B virüsünün kan dolaşımında ne kadar bulunduğunu ölçer. Serolojik testler olan HBsAg sadece virüsün varlığını gösterirken, HBV DNA testi virüsün aktif olarak çoğalıp çoğalmadığını ve viral yükün hangi seviyede olduğunu doğrudan ortaya koyar. Bu yönüyle Hepatit B’nin teşhisi, hastalığın seyri ve tedavi yanıtının izlenmesinde kritik rol oynar.

HBV DNA testinin sonucu, mililitre kanda bulunan virüs kopyası sayısı olarak rapor edilir. Buna Viral Yük (Viral Load) denir.

• Ölçüm Birimi: IU/mL (Uluslararası Birim/Mililitre) veya kopya/mL (Copies/Mililitre).
• Dönüşüm: Yaklaşık 1 IU/mL≈5 kopyalar/mL’dir.

HBV DNA Testi Nasıl Yapılır?

HBV DNA testi, kol damarından alınan basit bir kan örneği ile yapılır ve laboratuvarda Kantitatif Polimeraz Zincir Reaksiyonu (qPCR) adı verilen, virüs DNA’sını çoğaltıp sayan yüksek hassasiyetli bir yöntemle analiz edilir.

Hastadan damar yoluyla alınan birkaç mililitre kan, laboratuvara çalışmaya alınır. Laboratuvarda özel tekniklerle plazma veya serumdan virüs DNA’sı izole edilir. Bu izolasyon, testin en kritik adımıdır çünkü sadece virüse ait genetik materyal ayrıştırılır. Daha sonra Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PCR) teknolojisi ile bu DNA çoğaltılır ve hassas cihazlarla ölçülür. İzolasyon ve PCR süreci yüksek teknoloji gerektirdiği için yalnızca uzman laboratuvarlarda yapılmalıdır. HBV DNA test sonucunun güvenilirliği, örneğin doğru alınması ve DNA izolasyonunun hatasız yapılmasına bağlıdır.

HBV DNA Testi Neden Yapılır?

HBV DNA testi, Hepatit B enfeksiyonunun tanısı, hastalığın evresinin belirlenmesi ve tedavi sürecinin izlenmesi için yapılır.

Hepatit B, akut veya kronik seyir gösterebilen ciddi bir karaciğer enfeksiyonudur. Virüsün kanda hangi düzeyde bulunduğunu anlamak, hem bulaşıcılık riskini hem de karaciğerde oluşabilecek hasarı değerlendirmede kritik rol oynar. HBV DNA testi bu nedenle hekimler tarafından tanı, takip ve tedavi yönetiminde temel testlerden biri olarak kullanılır.

HBV DNA Testinin Yapılma Amaçları;

Tanı Koyma: Virüsün kanda aktif olarak bulunup bulunmadığını net şekilde gösterir.
Hastalığın Evresini Belirleme: Akut, kronik veya inaktif taşıyıcılık ayrımını yapmaya yardımcı olur.
Viral Yük Ölçümü: Kandaki virüs miktarı ölçülerek bulaşıcılık düzeyi belirlenir.
Tedaviye Başlama Kararı: Antiviral tedaviye ihtiyaç olup olmadığına karar vermede kullanılır.
Tedavi Takibi: Uygulanan ilaçların etkisini, virüsün azalıp azalmadığını izlemek için düzenli aralıklarla yapılır.
Kuluçka Dönemi Takibi: Serolojik testlerin negatif olabildiği erken dönemlerde virüsü yakalayabilir.

HBV DNA Testi Hangi Hastalıkların Tanısında Kullanılır?

HBV DNA testi, Hepatit B enfeksiyonunun tanısında, kronikleşme riskinin değerlendirilmesinde ve karaciğer hastalıklarının yönetiminde kullanılır.

Bu test doğrudan Hepatit B virüsüne ait DNA’yı ölçtüğü için, Hepatit B’ye bağlı farklı klinik tabloların ayırt edilmesinde kritik rol oynar. Özellikle serolojik testlerin HBsAg, Anti-HBc vb. tek başına yeterli olmadığı durumlarda tanıyı kesinleştirmede başvurulan yöntemdir.

HBV DNA testi tek başına bir rutin laboratuvar testi değildir. Özellikle Hepatit B ile ilişkili karaciğer hastalıklarının tanısında ve yönetiminde kullanılır. Bu nedenle test sonucu mutlaka uzman hekim tarafından değerlendirilmelidir.

HBV DNA Testi Ne Zaman Yapılmalı?

HBV DNA testi, kronik Hepatit B tanısı konulduğu anda, tedavi kararı verilmeden önce ve tedaviye başlandıktan sonra genellikle 3 veya 6 ayda bir yapılmalıdır.

Testin yapılma zamanı, kişinin klinik durumu ve doktorun değerlendirmesine bağlıdır. Hepatit B virüsüne maruz kalma şüphesi olan bireylerde, özellikle risk faktörleri mevcutsa, HBV DNA testi erken dönemde tanı koymada kritik rol oynar. Ayrıca kronik hepatit B hastalarının tedaviye yanıtlarını izlemek için 3 veya 6 aylık dönemlerde tekrarlanır.

HBV DNA Testi Nerede Yapılır?

HBV DNA testi, moleküler biyoloji laboratuvarı donanımına sahip tüm devlet hastaneleri, özel hastaneler ve özel laboratuvarlar tarafından yapılır.

Bu test, standart bir biyokimya analizi değildir; özel cihazlar, DNA izolasyon kitleri ve PCR teknolojisi gerektirir. Bu nedenle her sağlık kuruluşunda yapılamaz. Güvenilir sonuç almak için uzman personel, uygun laboratuvar koşulları ve validasyonu yapılmış test kitleri gerekir.

Testin hassasiyeti kritik olduğu için, mutlaka Sağlık Bakanlığı ruhsatlı, yüksek LOD (Limit of Detection – Saptama Limiti) değerlerine sahip modern kitler kullanan ve düzenli kalite kontrol süreçlerinden geçen güvenilir laboratuvarları tercih edin.

Laboratuvarlarımızda HBV DNA testi Enfeskiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Sema Güldüren ve Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Hamit Assaf gözetiminde moleküler mikrobiyoloji bölümümüz de çalışılmaktadır.

HBV DNA Testi Kaç Günde Çıkar?

HBV DNA testi sonuçları, laboratuvarın yoğunluğuna ve kullandığı teknolojiye bağlı olarak genellikle 3 ile 7 gün arasında çıkar. Moleküler bir test olduğu için diğer kan tahlillerine göre daha uzun sürebilir. PCR cihazlarının çalışma süresi, DNA izolasyon aşaması ve kalite kontrol adımları testin sonuçlanma süresini etkiler.

Hastaların sonuç süresini önceden laboratuvardan öğrenmesi faydalıdır. Ayrıca testin yalnızca hızlı değil, güvenilir şekilde yapılması esas alınmalıdır.

HBV DNA Testi Fiyatı

HBV DNA testi fiyatı, özel laboratuvar ve hastanelerde ortalama 3000 TL – 5000 TL arasındadır. Testin yapıldığı laboratuvarın teknolojisine ve kuruma göre fiyatlar değişiklik gösterebilir.

Moleküler biyoloji tabanlı bir test olduğu için standart kan tahlillerine kıyasla daha maliyetlidir. Fiyatlandırmada kullanılan PCR cihazının markası, test kitlerinin kalitesi, laboratuvarın akreditasyon düzeyi ve raporlama süresi önemli rol oynar.

HBV DNA Testi Kimlere Yapılır?

HBV DNA testi, Hepatit B tanısı konulan, taşıyıcılık şüphesi olan veya tedavi sürecinde takip edilmesi gereken kişilere yapılır.

Bu test, yalnızca Hepatit B enfeksiyonu ile ilişkili risk taşıyan bireylerde uygulanır. Hekimler, hastanın klinik durumu ve serolojik test sonuçlarına göre HBV DNA testini ister. Virüse karşı tam bağışıklık geliştirmiş Anti-HBs pozitif olan veya hiç virüsle karşılaşmamış HBsAg negatif kişilere bu testin yapılmasına gerek yoktur.

HBV DNA Testi İçin Açlık Gerekir mi?

HBV DNA testi, kan plazmasındaki virüs DNA’sını ölçtüğü için açlık veya tokluk durumu test sonucunu etkilemez. Bu nedenle, bu test için özel bir açlık gereksinimi yoktur. 

Doktorunuz aynı anda, karaciğer fonksiyon testleri ALT, AST, HBsAg, Anti-HBc gibi diğer kan tahlilleriyle birlikte istediyse bu testler için açlık gerekebilir. En doğru bilgi için tahlil öncesinde doktorunuza veya laboratuvar personeline danışmanız önerilir.

HBV DNA Testi ile HBsAg Testi Arasındaki Fark Nedir?

HBsAg testi Hepatit B virüsünün yüzey antijenini gösterirken, HBV DNA testi virüsün genetik materyalini ölçerek viral yükü belirler.

İki test de Hepatit B enfeksiyonunun tanısında kullanılır,  testler birbirini tamamlayan farklı amaçlara hizmet eder. HBsAg pozitifliği, kişinin Hepatit B ile enfekte olduğunu gösterir. HBV DNA testi ise bu virüsün kanda aktif olarak çoğalıp çoğalmadığını ve miktarını ortaya koyar.

HBV DNA Testi Sonucu

HBV DNA testi sonucu, kanda bulunan Hepatit B virüs miktarını IU/mL veya kopya/mL cinsinden sayısal değerlerle gösterir.

Sonuç raporunda genellikle virüsün varlığı ve düzeyi belirtilir. Bu değerler, hastalığın aktif olup olmadığını, bulaştırıcılık riskini ve tedaviye verilen yanıtı anlamada kullanılır.

HBV DNA Test Sonuçlarının Referans Değerleri;

Sonuç Tipi	Viral Yük Aralığı
Saptanamayan (Negatif)	≤10−20 IU/mL (Testin hassasiyetine bağlı)
Düşük Pozitif	20 IU/mL ile 2.000 IU/mL arası
Yüksek Pozitif	≥20.000 IU/mL

Sonuçlar her zaman tek başına değerlendirilmez; HBsAg, HBeAg, Anti-HBc ve karaciğer fonksiyon testleri ile birlikte yorumlanır. HBV DNA sonucu yüksek çıkan hastalarda tedavi planı değişebilir veya ek incelemeler yapılabilir. Sonuçların yorumlanması mutlaka uzman hekim tarafından yapılmalıdır.

HBV DNA Test Sonucu Hangi Durumlarda Yükselir veya Düşer?

HBV DNA testi sonucu, virüsün aktif çoğalmasıyla yükselir, tedaviye yanıt alındığında veya bağışıklık sistemi virüsü baskıladığında düşer.

Durum	HBV DNA Seviyesi	Açıklama
Yükselme	Artar (Örnek: 2000 IU/mL’den 50.000 IU/mL’ye)	Hastalığın aktifleşmesi (reaktivasyon), karaciğerde hasar başlangıcı veya başarısız/yetersiz tedavi.
Düşme / Saptanamayan Olma	Azalır (Örnek: 100.000 IU/mL’den <20 IU/mL’ye)	Başarılı antiviral tedavi veya bağışıklık sisteminin virüsü doğal olarak kontrol altına alması.

Kandaki Hepatit B DNA miktarı (viral yük), hastalığın seyrini ve bulaşıcılık riskini doğrudan yansıtır. Bu değer zamanla değişebilir ve farklı klinik durumlarda yükselme veya düşme gösterebilir.

HBV DNA Testi ile Tedavi Takibi

Tedavi takibinde ana hedef, HBV DNA seviyesini saptanamayan (negatif) seviyelere düşürmektir. Bu, karaciğer hasarı riskini ve siroz/kanser gelişimini minimuma indirir.

Antiviral tedaviye başlandıktan sonra, doktorunuz genellikle 3, 6 ve 12. aylarda HBV DNA testi isteyecektir. Virüs yükünün düzenli olarak düşmesi, tedavinin virolojik yanıtının iyi olduğunu gösterir. Yeterli düşüş olmazsa, doktorunuz tedavi dozunu veya ilacını değiştirebilir. HBV DNA saptanamayan düzeye indiğinde, bu, kronik Hepatit B tedavisinde ulaşılan en büyük başarıdır.

Sağlığınızda en küçük bir şüpheyi bile ertelemeyin. Uzman doktorlarımız ve deneyimli hasta danışmanlarımızla, size en doğru testi en hızlı şekilde sunmak için buradayız. Şimdi hemen online randevu alabilir ya da bize 0850 360 06 05 üzerinden ulaşarak danışmanlarımızla görüşebilirsiniz.