BRCA Testi Nedir?

BRCA testi kişinin kalıtsal meme ve yumurtalık kanseri riskini belirlemek için BRCA1 ve BRCA2 genlerindeki mutasyonları analiz eden genetik bir testtir. Bu test, DNA üzerinde yapılan laboratuvar incelemeleriyle kalıtsal kanser yatkınlığını tespit eder ve gelecekteki riskler hakkında bilimsel veri sunar.

BRCA1 ve BRCA2 genleri, DNA onarımında görev yapan tümör baskılayıcı genlerdir. Bu genlerde mutasyon geliştiğinde, hücreler hasarlı DNA’yı onaramaz ve kontrolsüz çoğalma eğilimi artar. Sonuç olarak, özellikle meme, yumurtalık, prostat ve pankreas kanserine yakalanma riski belirgin şekilde yükselir. BRCA testi, bu genetik değişiklikleri tespit ederek bireyin kansere yatkın olup olmadığını ortaya koyar.

Testin en önemli özelliği, kansere yakalanmadan önce risk faktörünü belirleyebilmesidir. Böylece, erken teşhis ve önleyici tıp yaklaşımları için kişiye özel planlar hazırlanabilir. Genetik danışmanlıkla birlikte uygulandığında, BRCA testi bireyin hem kendi sağlığı hem de ailesi için proaktif bir yol haritası oluşturur.

BRCA1 ve BRCA2 Genleri Ne Anlama Gelir?

BRCA1 ve BRCA2 genleri, hücrelerde DNA hasarını onaran ve tümör gelişimini engelleyen tümör baskılayıcı genlerdir. Bu genlerde meydana gelen mutasyonlar, DNA onarım sürecinin bozulmasına ve hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalmasına yol açar. Sonuç olarak, bireylerde meme, yumurtalık, prostat ve pankreas kanseri gibi hastalıkların gelişme riski artar.

BRCA1 gen mutasyonu, özellikle kadınlarda erken yaşta gelişen meme ve yumurtalık kanserleriyle ilişkilendirilir. BRCA2 mutasyonu ise hem kadınlarda hem erkeklerde meme kanserine, ayrıca prostat ve pankreas kanserine yatkınlıkla bağlantılıdır. Araştırmalara göre, BRCA1 mutasyonu taşıyan kadınların yaklaşık %60–70’i, BRCA2 mutasyonu taşıyanların ise %45–55’i yaşamları boyunca meme kanserine yakalanma riski taşır.

Bu genlerin analizi, sadece kanser riskini değil, aynı zamanda genetik kalıtım yoluyla aile bireylerinin risk durumunu da ortaya koyar. Dolayısıyla, BRCA1 ve BRCA2 mutasyonlarının saptanması, hem bireysel hem de ailesel koruyucu sağlık stratejilerinin belirlenmesinde kritik öneme sahiptir.

BRCA Testi Kimlere Yapılır?

BRCA testi ailesinde meme, yumurtalık, prostat veya pankreas kanseri öyküsü bulunan bireyler bu test için öncelikli adaylardır. BRCA testi, genetik yatkınlığı olan kişilerin erken dönemde belirlenmesini ve kansere karşı koruyucu önlemlerin planlanmasını sağlar.

Test genellikle aşağıdaki gruplara önerilir:

• Ailesinde birden fazla meme veya yumurtalık kanseri vakası olanlar
• 50 yaşından önce meme kanseri tanısı almış bireyler
• Erkek meme kanseri öyküsü bulunan aileler
• Pankreas veya prostat kanseri tanısı almış bireyler
• Ailesinde bilinen BRCA mutasyonu taşıyan kişiler

Bu gruplarda test yapılması, yalnızca kişinin değil, aynı genetik yapıya sahip diğer aile bireylerinin de korunmasını sağlar. Genetik danışmanlık eşliğinde yapılan BRCA testi, riskli bireyler için düzenli tarama programlarının oluşturulmasına ve kanser gelişmeden önlem alınmasına olanak tanır.

BRCA Testi Ne Zaman Yapılmalı?

BRCA testi, genetik risk faktörleri tespit edildiğinde veya ailede erken yaşta kanser öyküsü bulunduğunda yapılmalıdır. Belirli bir yaş sınırı olmamakla birlikte, genetik risk taşıyan bireylerde testin 18 yaşından sonra uygulanması önerilir.

Eğer ailede genç yaşta meme ya da yumurtalık kanseri tanısı konmuş bireyler varsa, test daha erken yaşlarda planlanabilir. BRCA testinin zamanında yapılması, kişinin yaşam boyu kanser riskini öngörmesine ve koruyucu önlemlerini erken dönemde almasına olanak tanır.

Ayrıca, kanser tanısı almış bireylerde testin yapılması, hem tedavi planının kişiselleştirilmesi hem de aile bireylerinin risk değerlendirmesi açısından büyük önem taşır. Çünkü BRCA mutasyonunun varlığı, hedefe yönelik tedavi seçeneklerinin belirlenmesinde yol gösterici olabilir.

BRCA Testi Nasıl Yapılır?

BRCA testi, kişinin DNA örneği alınarak genetik analiz yapılmasıyla gerçekleştirilir. Genellikle kan örneği veya ağız içi (tükürük) sürüntü kullanılır. Alınan örnek laboratuvar ortamında incelenir ve BRCA1 ile BRCA2 genlerindeki mutasyonlar ileri genetik test yöntemleriyle analiz edilir.

Test süreci oldukça basittir ve ağrısızdır. Uzman personel tarafından alınan örnek, DNA izolasyonu yapıldıktan sonra dizi analizi (DNA sequencing) yöntemiyle incelenir. Analiz sonucunda genlerde bir değişiklik (mutasyon) saptanırsa, bunun kansere yatkınlık oluşturup oluşturmadığı uzman genetik hekimlerce değerlendirilir.

BRCA testinin sonuçları yalnızca tıbbi açıdan değil, psikolojik olarak da değerlidir. Bu nedenle test sürecinde genetik danışmanlık hizmeti almak önemlidir. Danışmanlık, sonuçların doğru yorumlanmasını, olası risklerin yönetimini ve bireyin en uygun takip planına yönlendirilmesini sağlar.

BRCA Testi Öncesi Bilinmesi Gerekenler

BRCA testi öncesi bilinmesi gerekenler, testin doğru ve güvenilir sonuç vermesi açısından oldukça önemlidir. BRCA testi özel bir hazırlık gerektirmez; aç veya tok olmak sonucu etkilemez. Ancak, test yaptırmadan önce ailedeki kanser öyküsü ve varsa önceki genetik test sonuçları mutlaka doktora bildirilmelidir.

Testten önce genetik danışmanla görüşülmesi, kişinin testin kapsamı, olası sonuçları ve bu sonuçların nasıl değerlendirileceği hakkında bilgi almasını sağlar. Özellikle test sonucu pozitif çıkma olasılığı bulunan bireylerde, bu görüşme psikolojik hazırlık açısından da önem taşır.

Ayrıca test öncesi, kişinin ilaç kullanımı, mevcut hastalıkları ve geçirilmiş cerrahi operasyonlar gibi tıbbi geçmişi de hekimle paylaşılmalıdır. Böylece sonuçlar daha doğru yorumlanabilir ve gerekirse ek genetik analizlerle desteklenebilir.

BRCA Testi Sonuçları Ne Anlama Gelir?

BRCA testi sonuçları, kişinin genetik kanser riskini belirleyen en kritik göstergelerden biridir. Test sonucu “pozitif”, “negatif” veya “belirsiz” olarak raporlanabilir ve her biri farklı bir tıbbi anlam taşır.

Pozitif sonuç, BRCA1 veya BRCA2 geninde kanser riskini artıran bir mutasyonun tespit edildiğini gösterir. Bu, kişinin kesin olarak kansere yakalanacağı anlamına gelmez; ancak ortalama bireylere göre kanser riskinin belirgin şekilde yüksek olduğunu ifade eder. Pozitif sonuç alan kişiler için, düzenli tarama, koruyucu cerrahi veya ilaç tedavileri gibi önleyici seçenekler planlanabilir.

Negatif sonuç, test edilen genlerde kalıtsal risk taşıyan bir mutasyon saptanmadığını gösterir. Ancak bu, kişinin kansere karşı tamamen korunmuş olduğu anlamına gelmez; çünkü bazı kanser türleri genetik olmayan faktörlerle de gelişebilir. Belirsiz (VUS) sonuç ise genlerde değişiklik saptanmasına rağmen bu değişikliğin kanserle ilişkisinin net olarak bilinmediği durumları ifade eder. Bu durumda ek analizler ve klinik takip önerilir.

BRCA Testi Sonucu Pozitif Çıkarsa Ne Yapılmalı?

BRCA testi sonucu pozitif çıkarsa, bu durum kişinin kansere kesin olarak yakalanacağı anlamına gelmez; ancak kanser gelişme riskinin yüksek olduğunu gösterir. Böyle bir sonuç alındığında, genetik danışmanlık ve uzman hekim değerlendirmesiyle bireye özel bir izlem ve korunma planı hazırlanmalıdır.

Pozitif sonuç alan kişilerde öncelikli adım, düzenli meme MR’ı, mamografi veya ultrason gibi tarama yöntemlerinin belirli aralıklarla yapılmasıdır. Kadınlarda ek olarak, yumurtalık ultrasonu ve CA-125 testi gibi yöntemlerle erken tanı amaçlanır. Bazı durumlarda, profilaktik cerrahi (koruyucu mastektomi veya ooferektomi) gibi önleyici müdahaleler de gündeme gelebilir.

Ayrıca bu sonuç, yalnızca testi yaptıran kişiyi değil, aile bireylerini de ilgilendirir. Aynı mutasyonun diğer akrabalarda da bulunma olasılığı nedeniyle, aile üyelerine de genetik test önerilir. Bu süreçte psikolojik destek almak, kaygıyı yönetmek ve bilinçli kararlar vermek açısından oldukça önemlidir.

BRCA Testi Sonucu Ne Zaman Çıkar?

BRCA testi sonucu kullanılan genetik analiz yöntemine ve laboratuvarın çalışma sürecine bağlı olarak yaklaşık 2 ila 4 hafta içinde çıkar. Ancak ileri düzey DNA dizileme (Next Generation Sequencing) kullanılan durumlarda bu süre kısalabilir veya ek inceleme gerekirse uzayabilir.

Test süreci; örneğin alınması, DNA izolasyonu, gen dizilimi analizi ve sonuçların uzman genetik hekimler tarafından yorumlanması gibi birkaç aşamadan oluşur. Bu nedenle testin hızlı değil, doğru ve güvenilir sonuç vermesi önceliklidir.

Sonuç raporu hazır olduğunda, kişi genetik danışmanlık görüşmesine yönlendirilir. Bu görüşmede sonuçlar detaylı olarak açıklanır, varsa tespit edilen mutasyonların anlamı değerlendirilir ve uygun takip planı oluşturulur. Böylece birey, kendi genetik riskini bilinçli şekilde yönetebilir.

Erkeklerde BRCA Testi Gerekli mi?

BRCA mutasyonları sadece kadınlarda değil, erkeklerde de kanser riskini artırabilir. Özellikle BRCA2 geninde mutasyon bulunan erkeklerde prostat, pankreas ve erkek meme kanseri riski belirgin şekilde yükselir. Bu nedenle test, ailede kanser öyküsü olan erkekler için de büyük önem taşır.

BRCA1 veya BRCA2 mutasyonu taşıyan erkeklerde prostat kanseri riski 3 ila 8 kat, erkek meme kanseri riski ise 50 kata kadar artabilir. Ayrıca bu mutasyonlar, bir sonraki nesle kalıtsal olarak aktarılabilir. Bu nedenle, ailesinde genç yaşta kanser tanısı almış bireyler bulunan erkeklerin de genetik test yaptırması önerilir.

Erkeklerde BRCA testinin uygulanması, sadece bireysel sağlık takibi açısından değil, aynı zamanda aile üyelerinin genetik riskinin belirlenmesi bakımından da değerlidir. Test sonucuna göre düzenli tarama programları planlanabilir ve gerekirse önleyici stratejiler oluşturulabilir.

BRCA Testi ile Kanser Riski Nasıl Değerlendirilir?

BRCA1 veya BRCA2 gen mutasyonları, bireyin yaşam boyu kansere yakalanma olasılığını belirleyen en güçlü genetik göstergelerdir. Bu mutasyonlar, DNA onarım mekanizmasını bozarak hücrelerde kontrolsüz çoğalmaya yol açar ve özellikle meme, yumurtalık, prostat ve pankreas kanseri riskini artırır.

Bilimsel verilere göre; BRCA1 mutasyonu taşıyan kadınların %60–70’i, BRCA2 mutasyonu taşıyanların ise %45–55’i yaşamları boyunca meme kanseri geliştirebilir. Yumurtalık kanseri riski ise BRCA1 mutasyonunda %40’a, BRCA2 mutasyonunda %20’ye kadar çıkabilir. Bu oranlar, genetik mutasyon taşımayan bireylerle karşılaştırıldığında çok daha yüksektir.

Bu nedenle BRCA testi, yalnızca tanısal değil, koruyucu tıp açısından da değerlidir. Test sonucu pozitif çıkan bireylerde risk yönetimi; düzenli tarama, erken tanı, ilaçla korunma (kemoprevensiyon) veya koruyucu cerrahi gibi önleyici yaklaşımlarla planlanır. Böylece kanserin ortaya çıkmadan engellenmesi mümkün olabilir.

BRCA Testi Sonrası Genetik Danışmanlık

BRCA testi sonrası genetik danışmanlık, test sonucunun doğru anlaşılması ve tıbbi açıdan uygun kararların verilmesi için kritik öneme sahiptir. Danışmanlık süreci, bireyin genetik riskini anlamasını, olası sonuçların etkilerini değerlendirmesini ve kişisel sağlık planını bilinçli şekilde oluşturmasını sağlar.

Genetik danışman, test sonucunun “pozitif”, “negatif” veya “belirsiz” olmasına göre kişiye özel bir yol haritası sunar. Pozitif sonuç durumunda; hangi kanser türlerinde risk artışı olduğu, hangi tarama yöntemlerinin uygulanacağı ve gerekirse koruyucu cerrahi veya ilaçla korunma seçenekleri hakkında bilgilendirme yapılır. Negatif sonuçta ise mevcut klinik verilerle birlikte genel tarama önerileri değerlendirilir.

Ayrıca genetik danışmanlık, test sonucunun aile bireyleri açısından taşıdığı önemi de ele alır. Çünkü BRCA mutasyonları kalıtsal geçiş gösterdiği için, aile üyelerine de test yapılması gerekebilir. Bu süreçte psikolojik destek almak, özellikle pozitif sonuç alan bireyler için stresin yönetimi ve bilinçli karar verme açısından büyük fayda sağlar.

BRCA Testi Nerede Yapılır?

BRCA testi, özel laboratuvarlarda ve uzman hekim denetiminde gerçekleştirilir. Testin yapılacağı merkezin, laboratuvar hekimi gözetiminde çalışması önemlidir.

Çünkü BRCA testi yalnızca teknik bir analiz değil, tıbbi yorum gerektiren çok boyutlu bir değerlendirmedir. Analiz sonuçlarının genetik uzmanlar tarafından raporlanması, olası hataların önlenmesi ve sonuçların doğru yorumlanması açısından hayati öneme sahiptir.

Mavi Laboratuvarlar Grubu, genetik testlerde yüksek doğruluk oranına sahip laboratuvar teknolojileri ve deneyimli tıbbi kadrosuyla BRCA1 ve BRCA2 gen analizi hizmeti sunar. Laboratuvarlarımızda yapılan BRCA testleri, uluslararası kalite standartlarına ve klinik doğrulama protokollerine uygun şekilde yürütülür.

BRCA Testi Fiyatı 2025

BRCA testi fiyatı, özel laboratuvarlarda ortalama 25.000 TL – 32.000 TL arasındadır. Kullanılan genetik analiz yöntemine, testin kapsamına ve yapıldığı merkezin teknik donanımına göre değişiklik gösterebilir. BRCA test ücretleri genellikle tam gen dizileme (full gene sequencing) veya hedefe yönelik mutasyon taraması (targeted mutation analysis) yöntemine göre belirlenir.

Fiyat aralığı, testin yalnızca BRCA1 ve BRCA2 genlerini kapsayıp kapsamadığına ya da geniş kapsamlı kanser paneli içinde yer alıp almadığına göre değişir.

Mavi Laboratuvarlar Grubu, BRCA testlerini erişilebilir maliyet politikası ve yüksek doğruluk oranına sahip olarak sunar. Test süreci boyunca kişiye özel bilgilendirme yapılır. Güncel fiyat bilgisi ve randevu oluşturmak isteyen hastalarımız çağrı merkezimizden hasta danışmanlarımız ile iletişim sağlayabilirler.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

BRCA testi SGK tarafından karşılanıyor mu?

BRCA testi SGK tarafından karşılanıyor mu sorusunun yanıtı: test, genellikle özel genetik analiz kapsamında değerlendirilir ve SGK tarafından rutin olarak karşılanmaz. Ancak bazı üniversite hastanelerinde veya onkogenetik merkezlerde, doktor istemiyle belirli kriterleri karşılayan hastalarda devlet desteği sağlanabilir.

BRCA testi kansere yakalanacağımı kesin olarak gösterir mi?

BRCA testi kansere yakalanacağınızı kesin olarak göstermez, yalnızca genetik yatkınlığın varlığını ortaya koyar. Pozitif sonuç, riskin ortalama popülasyona göre daha yüksek olduğunu ifade eder; ancak yaşam tarzı, çevresel faktörler ve düzenli tarama alışkanlıkları da kanser gelişiminde belirleyicidir.

BRCA testi yaptırmak için doktor yönlendirmesi gerekir mi?

BRCA testi için doktor yönlendirmesi önerilir, çünkü testin uygunluk değerlendirmesi ve sonuç yorumlaması genetik uzmanı tarafından yapılmalıdır. Özellikle ailede kanser öyküsü bulunan bireylerin, genetik danışmanlık aldıktan sonra testi yaptırmaları en doğru yaklaşımdır.

BRCA testi kesin sonuç verir mi?

BRCA testi, genetik analizde kullanılan ileri teknoloji sayesinde yüksek doğruluk oranına sahiptir. Ancak bazı durumlarda “belirsiz” mutasyonlar (VUS) saptanabilir. Bu tür sonuçların yorumlanması, deneyimli genetik uzmanlarının değerlendirmesiyle yapılır ve gerektiğinde ek testlerle desteklenir.

Sağlığınızda en küçük bir şüpheyi bile ertelemeyin. Uzman doktorlarımız ve deneyimli hasta danışmanlarımızla, size en doğru testi en hızlı şekilde sunmak için buradayız. Şimdi hemen online randevu alabilir ya da bize 0850 360 06 05 üzerinden ulaşarak danışmanlarımızla görüşebilirsiniz.