Herpes (HSV) Nedir?
Herpes (HSV), ağız çevresinde veya genital bölgede tekrarlayan uçuklara yol açan, HSV-1 ve HSV-2 olarak iki tipi bulunan bulaşıcı bir viral enfeksiyondur.
Herpes Simpleks Virüsü (HSV), DNA yapısına sahip, sinir hücrelerinde latent (gizli) olarak kalabilen bir virüstür. HSV-1 genellikle dudak ve ağız çevresinde uçuklara neden olurken, HSV-2 çoğunlukla genital bölgede enfeksiyon yapar. Dünya genelinde yaygın görülen bu enfeksiyon, bir kez bulaştığında vücutta ömür boyu kalır ve bağışıklık sisteminin zayıfladığı dönemlerde tekrar ortaya çıkabilir.
Herpes, toplumda uçuk hastalığı olarak bilinir ve hem estetik kaygılara hem de psikolojik strese neden olabilir. Ancak doğru tanı ve tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınabilir.
HSV-1 (Oral Herpes) Nedir?
HSV-1, dudak ve ağız çevresinde uçuklara neden olan herpes simpleks virüsünün tip 1 formudur.
HSV-1, halk arasında dudak uçuğu olarak bilinen enfeksiyonun en yaygın nedenidir. Bu virüs çoğunlukla çocukluk çağında öpüşme, ortak kaşık/çatal kullanımı, öpüşme veya yakın temasla bulaşır. Virüs vücuda girdikten sonra sinir hücrelerine yerleşir ve yaşam boyu orada kalır.
Çoğu kişide ilk enfeksiyon genellikle fark edilmeden geçirilir, bazen ateş ve boğaz ağrısı ile seyredebilir. Virüs; stres, yorgunluk, ateş, güneş ışığı veya bağışıklık sistemi zayıflaması gibi durumlarda yeniden aktive olarak dudak, burun kenarı veya ağız çevresinde su dolu küçük kabarcıklar şeklinde ortaya çıkar.
HSV-1 oldukça yaygındır: Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre yetişkin nüfusun %50-70’i bu virüsü taşır. Bu nedenle ağız çevresinde çıkan uçukların en sık nedeni HSV-1’dir.
HSV-2 (Genital Herpes) Nedir?
HSV-2 (Genital Herpes), cinsel yolla bulaşan, genital bölgede ağrılı kabarcık ve yaralara yol açan herpes simpleks virüsünün tip 2 formudur.
HSV-2, cinsel temas sırasında bulaşan en yaygın virüslerden biridir ve “genital uçuk” olarak bilinir. Bulaşma, aktif lezyonların olduğu dönemde en yüksektir, ancak belirti olmadığı zamanlarda da virüs bulaştırıcı olabilir. Bu özelliği nedeniyle cinsel yolla bulaşan hastalıklar arasında önemli bir yere sahiptir.
Genital herpes enfeksiyonunda ilk belirtiler genellikle ağrılıdır, ateş, halsizlik, kasık lenf bezi şişliği eşlik edebilir. Kabarcıklar birkaç gün içinde açılır ve ağrılı yaralar haline gelir. İyileşme süresi genellikle 2–4 haftadır. HSV-2, sinir hücrelerinde latent kalır ve tekrar edebilir. Tekrar eden ataklar genellikle daha hafif ve kısa sürer.
Herpes Belirtileri Nelerdir?
Herpes belirtileri, kaşıntı, yanma hissi, su dolu kabarcıklar, ağrılı yaralar ve ateş gibi semptomlarla seyreder.
Herpes enfeksiyonunun belirtileri virüsün tipine (HSV-1 veya HSV-2) ve enfeksiyonun yeni mi (primer) yoksa tekrarlayan mı (rekürren) olduğuna göre değişiklik gösterebilir. İlk atakta genellikle daha şiddetli semptomlar görülür.
En Yaygın Herpes Belirtileri;
- Kaşıntı ve Karıncalanma
- Yanma ve Ağrı
- Su Dolu Kabarcıklar
- Kabuklanma
- Ateş ve Halsizlik
- Lenf Bezi Şişliği
Dudak Uçuğu Belirtileri
Dudak uçuğu genellikle kaşıntı ile başlar, ardından dudak kenarında su dolu kabarcıklar çıkar.
Dudak uçuğu (HSV-1) genellikle stres, ateş, güneş ışığı veya yorgunluk sonrası çıkar. Kabarcıklar birkaç gün içinde kabuklanır ve iz bırakmadan iyileşir.
Genital Herpes Belirtileri
Genital herpes belirtileri ağrılı kabarcıklar, yanma hissi ve kasık lenf bezi şişliği ile kendini gösterir. 7-10 gün devam eder.
Genital herpesin ilk atağı genellikle ağır seyreder ve ateş, halsizlik, baş ağrısı eşlik edebilir. 2-4 hafta sürebilir. Tekrarlayan ataklar daha kısa sürer.
Gözde Herpes Belirtileri
Gözde herpes belirtileri, kızarıklık, ışığa hassasiyet ve bulanık görme ile ortaya çıkar.
Oküler herpes acil tedavi gerektiren bir durumdur; ihmal edilirse kornea hasarı ve kalıcı görme kaybına yol açabilir.
Herpes Nasıl Bulaşır?
Herpes simpleks virüsü (HSV), cilt teması, öpüşme, cinsel ilişki veya doğum sırasında bebeğe geçiş gibi yollarla bulaşır.
Herpes (HSV) en çok aktif lezyon döneminde bulaşıcıdır, ancak virüs belirti olmadığı zamanlarda da bulaşabilir (asemptomatik yayılım). Bu nedenle herpes, en yaygın bulaşan viral enfeksiyonlardan biridir.
Herpes Bulaşma Yolları
- Cilt veya mukozaya doğrudan temas
- Öpüşme sırasında
- Vajinal, anal veya oral cinsel ilişki
- Ortak havlu, bardak gibi eşyalar
- Doğum sırasında anneden bebeğe
Herpes Bulaşma Risk Tablosu
| Yol | Risk |
|---|---|
| Öpüşme (Aktif uçuk) | Yüksek |
| Cinsel temas | Yüksek |
| Ortak eşyalar | Orta |
| Belirtisiz yayılım | Orta |
| Doğum | Orta-Yüksek |
Herpes (HSV) Testi
Herpes testi, kandan IgM-IgG ve PCR yöntemiyle virüsün tespit edilmesini sağlar.
Herpes kesin tanısı için laboratuvar testi yapılır. En güvenilir yöntem PCR testidir; bu test, virüsün DNA’sını doğrudan tespit ederek erken dönemde doğru sonuç verir. Kan testleri HSV-IgM ve HSV-IgG ise bağışıklık sisteminin verdiği yanıtı ölçer; HSV-IgM aktif enfeksiyonu, hsv-IgG geçmişte virüsle karşılaşıldığını gösterir. Lezyon varsa örnek alınıp kültür testi de yapılabilir, ancak günümüzde PCR çok daha hızlı ve hassas olduğundan tercih edilir. Şüpheli temas sonrası 1-2 hafta içinde veya uçuk çıktığı anda test yaptırmak en doğru yaklaşımdır.
Herpes Testi Nerede Yapılır?
Herpes testi, hastaneler ve uzman doktorların görev yaptığı güvenilir laboratuvarlarda yapılır.
Herpes testi için doğrudan laboratuvara giderek PCR veya kan testi yaptırabilirsiniz. Mavi Laboratuvarlar Grubu, Çapa, Ataköy, Beykent ve Kozyatağı şubelerinde Uzm. Dr. Sema Güldüren ve Uzm. Dr. Hamit Assaf gibi deneyimli laboratuvar doktorlarımız gözetiminde deneyimli laborantlarımız Herpes PCR, HSV-IgM, HSV-IgG testlerini en yüksek hassasiyetle gerçekleştirir. Kullanılan ileri teknoloji cihazlar, virüsün en erken dönemde bile tespit edilmesini sağlar ve sonuçlar herpes testi 24-48 saat içinde çıkar. Tüm süreçte hasta gizliliği korunur, sonuçlar uzman doktor değerlendirmesi ile raporlanır.
Herpes Testi Fiyatı
Herpes testi fiyatı, özel laboratuvar ve hastanelerde 2000 TL – 3000 TL arasındadır. Herpes ücreti yapılan testin türüne göre değişir, PCR testi genellikle daha yüksek fiyatlıdır.
Herpes testi fiyatları, PCR testi mi yoksa kan testi (IgM–IgG) mi yapılacağına, testin tekli veya kombine olmasına göre değişiklik gösterir. Mavi Laboratuvarlar Grubunda yapılan Herpes testleri, uzman hekimler Uzm. Dr. Sema Güldüren ve Uzm. Dr. Hamit Assaf tarafından değerlendirilmektedir. Test sonuçları, hızlı bir şekilde size ulaştırılır.. Böylece hem kesin tanıya hızlıca ulaşabilir hem de gizliliğinizi koruyarak süreci tamamlayabilirsiniz.
Herpes ve Bağışıklık Sistemi
Bağışıklık sistemi zayıfladığında herpes virüsü yeniden aktive olur ve uçuklar tekrar çıkar.
Herpes simpleks virüsü (HSV), sinir hücrelerinde latent (gizli) şekilde yaşam boyu kalır. Bağışıklık sistemi güçlü olduğunda virüs baskı altında tutulur; ancak stres, uykusuzluk, ateşli hastalıklar, yorgunluk veya bağışıklık baskılayan ilaçlar gibi durumlarda virüs aktive olur ve tekrar uçuk çıkmasına neden olur. Bu nedenle herpesin en önemli tetikleyicileri arasında stres ve zayıflamış bağışıklık sistemi bulunur.
Bağışıklığı güçlendirmek için düzenli uyku, dengeli beslenme, C ve D vitamini takviyesi, sigara-alkolden uzak durma ve stresi yönetme önerilir. Sık tekrarlayan ataklarda doktor kontrolünde “supresyon tedavisi” uygulanabilir; bu tedavi antiviral ilaçların düşük dozda uzun süreli kullanılmasıyla virüsün yeniden aktive olmasını engeller.
Herpes Tedavisi
Herpes tedavisi, antiviral ilaçlar (asiklovir, valasiklovir) ve topikal kremlerle yapılır.
Herpes enfeksiyonunun kesin bir tedavisi olmasa da antiviral ilaçlar sayesinde ataklar hızla kontrol altına alınır ve bulaşma riski azalır. Asiklovir, valasiklovir ve famsiklovir en sık kullanılan antiviral ajanlardır. Bu ilaçlar atak başladığında veya düzenli “supresyon tedavisi” olarak düşük dozda kullanıldığında nüksleri azaltır. Topikal kremler (asiklovir içeren) özellikle dudak uçuklarında lezyonun hızlı iyileşmesini destekler. Ağrılı lezyonlarda ağrı kesici ve antiseptik solüsyonlar kullanılabilir.
Bağışıklığı desteklemek, yeterli uyku, stres kontrolü ve vitamin takviyesi de tedaviyi destekler.
Herpes (HSV) Korunma Yolları
Herpes simpleks virüsünden korunmak için prezervatif kullanın, öpüşme ve temas sırasında aktif uçuktan uzak durun, bağışıklığınızı güçlü tutun.
Herpes simpleks virüsünden korunmanın en etkili yolu, aktif lezyon döneminde cinsel ilişkiden ve yakın temastan kaçınmaktır. Prezervatif kullanımı bulaşma riskini azaltır ancak tamamen ortadan kaldırmaz, çünkü virüs lezyon dışındaki bölgelerden de bulaşabilir. Kişisel eşyaların (havlu, bardak, makyaj ürünü) paylaşılmaması gerekir. Düzenli uyku, dengeli beslenme, stres yönetimi ve vitamin desteği bağışıklığı güçlendirerek nüksleri azaltır.
