Alerji Testi Nedir?
Alerji testi, vücudun polen, toz, gıda veya hayvan tüyü gibi maddelere karşı alerjik tepki gösterip göstermediğini tespit eden tanı yöntemidir.
Alerji testi, polen, toz, küf, hayvan tüyü, gıda, böcek zehri veya ilaç gibi maddelere karşı vücudun geliştirdiği IgE antikor yanıtını ve histamin tepkisini değerlendirerek, alerjinin varlığını ve şiddetini belirler. Bu test sayesinde hastanın alerjik rinit, astım, egzama, besin alerjisi veya anafilaksi gibi hastalıklarının altında yatan tetikleyiciler ortaya çıkar.
Bağışıklık sistemi, normalde zararsız olan bir maddeyi örneğin çilek, polen, yer fıstığı tehlikeli olarak algıladığında aşırı reaksiyon verir. Bu süreçte IgE antikorları ve histamin salınımı artar. Alerji testleri de bu bağışıklık yanıtını cilt üzerinden prick, yama testi ya da kandan spesifik IgE testi ölçerek tanı koyar.
Alerji Testi Neden Yapılır?
Alerji testi tekrarlayan hapşırık, kaşıntı, nefes darlığı veya besin reaksiyonlarının nedenini belirlemek ve doğru tedavi planını oluşturmak için yapılır.
Alerji testi, belirsiz veya kronikleşen semptomların nedenini ortaya koyarak hastanın yaşam kalitesini artırmayı hedefler. Özellikle alerjik rinit, astım, kronik öksürük, egzama, ürtiker test ile hangi maddenin reaksiyona yol açtığı bulunur. Böylece hem ilaç tedavisi hem de immünoterapi (alerji aşısı) için kişiye özel bir planlama yapılabilir.
Ayrıca ciddi alerjik reaksiyon riski anafilaksi taşıyan bireylerde önceden tespit yapılması hayati önem taşır. Bu testler sayesinde hastalar, kaçınmaları gereken maddeler ve yaşam tarzı önlemleri konusunda bilinçlendirilir.
Alerji Testi Yapılmasının Başlıca Nedenleri
Neden |
Açıklama |
Tanı Koymak |
Semptomların hangi alerjene bağlı olduğunu saptamak |
Tedaviyi Yönlendirmek |
İlaç tedavisi ve immünoterapi planı için yol haritası oluşturmak |
Önlem Almak |
Kaçınılması gereken gıdaları, ortamları veya maddeleri belirlemek |
Risk Değerlendirmesi |
Anafilaksi riski olan bireyleri erken tespit etmek |
Yaşam Kalitesini Artırmak |
Hapşırık, öksürük, cilt döküntüsü gibi şikâyetleri kontrol altına almak |
Alerji Testi Nasıl Yapılır?
Alerji testi, cilt üzerine küçük alerjen damlaları damlatılarak (prick testi) veya kandan spesifik IgE ölçümü yapılarak gerçekleştirilir.
Alerji testi, hastanın şikâyetlerine göre cilt testi ya da kan testi şeklinde yapılır. En sık kullanılan yöntem olan prick testi, cilde damlatılan alerjenlerle küçük bir çizik açılarak uygulanır ve 15-20 dakika içinde sonuç verir.
Kandan alerji testi ise iğne korkusu olan çocuklarda bile daha rahat uygulanır, tek seferde çok sayıda alerjeni tarayabilen geniş panel incelemesi sağlar ve cilt hastalığı veya antihistaminik kullanımında bile güvenilir sonuç verir.
- Kan Testi Avantajı: Acısızdır, çocuk ve yetişkinler için uygundur, tek kan örneğinde 200’e yakın alerjen paneli aynı anda çalışılabilir.
- Prick Testi Avantajı: Sonuç hemen çıkar ve çoğu zaman daha ekonomiktir.
- Süre: Kan testi için laboratuvar süresi 1–3 gün, prick testi 20 dakikada sonuç verir.
- Uygulama Rahatlığı: Kan testi, cilt hastalığı, yaygın egzama veya antihistaminik kesilemeyen durumlarda en güvenilir seçenektir.
Alerji Testi Türleri Nelerdir?
Alerji testleri prick testi, yama (patch) testi, kan testi (spesifik IgE) ve moleküler alerji testi olmak üzere dört ana gruba ayrılır.
Prick Testi (Deri Alerji Testi)
Prick testi, cilde damlatılan alerjenlerle yapılan, ağrısız ve en hızlı sonuç veren alerji testidir.
Prick testi, alerji tanısında güvenilir yöntemlerden biridir. Ön kola veya sırta küçük damlalar halinde alerjenler damlatılır, steril bir lansetle hafifçe çizik atılır ve 15–20 dakika içinde kızarıklık veya kabarıklık oluşup oluşmadığı değerlendirilir. Sonuçlar aynı gün çıkar ve çoğu hasta tarafından iyi tolere edilir. Ekonomik, hızlı ve güvenilir olduğu için tercih edilen bir testtir.
Yama Testi (Patch Test)
Yama testi, alerjenlerin sırta yapıştırılıp 48-72 saat bekletilerek kontakt dermatit gibi geç tip alerjilerin tanısında kullanılan testtir.
Yama testinde alerjenler küçük yapışkan pedler içine konur ve sırta sabitlenir. 2-3 gün boyunca vücutta kalır, ardından reaksiyonlar değerlendirilir. Kontakt egzama, nikel alerjisi, kozmetik veya kimyasal madde alerjilerinde en doğru tanıyı sağlar. Sonuç almak zaman alır ancak geç tip alerjileri tespit etmede çok etkilidir.
Kan Testi (Spesifik IgE Testi)
Kan testi, tek bir kan örneğiyle yüzlerce alerjeni aynı anda tarayabilen acısız ve güvenilir bir alerji testidir.
Kan testi, özellikle çocuklarda, yaygın egzaması olanlarda veya antihistaminik ilaçları kesemeyen hastalarda büyük avantaj sağlar. Tek seferde çok geniş bir panel taranabilir ve yanlış negatif riski düşüktür. Sonuçlar genellikle 1-3 gün içinde çıkar. Kan testi sayesinde gıda, polen, ev tozu, hayvan tüyü gibi çok sayıda alerjen tek seferde tespit edilebilir.
Moleküler Alerji Testi
Moleküler alerji testi, alerjenin protein bileşenlerini tek tek analiz ederek en hassas ve kişiselleştirilmiş tanıyı sağlayan ileri teknoloji testtir.
Moleküler alerji testi, diğer alerji testlerinden farklı olarak alerjenin hangi moleküler bileşenine karşı bağışıklık yanıtı oluştuğunu ortaya çıkarır. Bu sayede immünoterapi (alerji aşısı) planı kişiye özel hazırlanabilir ve anafilaksi riski daha doğru tahmin edilebilir. Fiyatı diğer testlere göre daha yüksektir ve sonuçlar 2-3 günde çıkar ve en detaylı alerji bilgisi bu testle elde edilir.
Alerji Testi Fiyatı
Alerji testi fiyatları, prick testi için ortalama 1.500 – 2.500 TL, kandan alerji testi için 1.000 TL -3.500 TL, moleküler alerji testleri için ise 10.000 TL – 18.000 TL arasında değişmektedir.
Alerji testi fiyatı testin türü, çalışılan alerjen sayısı ve kullanılan teknolojiye göre farklılık gösterir.
En ekonomik seçenekler genellikle prick testi gibi cilt testleridir. Kan testleri özellikle çocuklar ve ilaç kesemeyen hastalar için tercih edilir. Tek seferde geniş panel taraması yapılır ve fiyatı buna göre yükselir.
Moleküler alerji testleri, en detaylı bilgi sağlayan ve tedaviyi kişiselleştiren testler olduğu için en yüksek fiyatlı alerji testidir.
Alerji Testi Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler
Alerji testi öncesi antihistaminik ilaçlar 5–7 gün kesilmeli, cilt temiz olmalı ve mümkünse test günü aç karnına gidilmelidir.
Alerji testinden en doğru sonucu almak için test öncesi dikkat edilmesi gereken bazı önemli hazırlıklar vardır. Ciltteki aktif yaralar, enfeksiyonlar veya kullanılan bazı ilaçlar sonucu etkileyebilir.
Özellikle antihistaminik ilaçlar (alerji hapları, şurup veya spreyler) testten en az 5–7 gün önce kesilmelidir.
Doktorunuzun önerisi olmadan ilaç bırakmayın, mutlaka danışın.
Alerji Testi Öncesi Hazırlık Listesi
- Antihistaminikler: Testten 5–7 gün önce bırakılmalı (loratadin, setirizin vb.).
- Kortizonlu Kremler: Test yapılacak bölgede 1 hafta öncesinden kullanılmamalı.
- Ateş ve Enfeksiyon: Aktif enfeksiyon, ateş varsa test ertelenmeli.
- Cilt Temizliği: Parfüm, krem, losyon sürmeden temiz ciltle gelinmeli.
- Açlık Durumu: Test aç karnına yapılması tavsiye edilir; özellikle kan testi için.
- Hamilelik / Emzirme: Mutlaka hekime bildirin, testin güvenli olup olmadığını sorun.
- Çocuklar: Test öncesi çocuklara korku yaratacak ilaç veya sedatif verilmemeli.
- İlaçlar: Doktorunuzun önerdiği şekilde antihistaminik dışında düzenli ilaçlarınızı devam ettirin.
Alerji Testi Sonucu Ne Anlama Gelir?
Alerji testi sonucu pozitifse o alerjene karşı duyarlılık olduğunu, negatifse klinik olarak anlamlı bir reaksiyon saptanmadığını gösterir.
Alerji testi sonucunda elde edilen veriler, ciltte oluşan kızarıklık/şişlik çapı veya kanda ölçülen IgE düzeyi üzerinden değerlendirilir.
Pozitif sonuç, vücudun ilgili alerjene karşı bağışıklık yanıtı geliştirdiğini gösterir; ancak her pozitif test, mutlaka klinik alerji olduğu anlamına gelmez.
Negatif sonuç ise genellikle alerjiniz olmadığını gösterir, fakat nadir de olsa yanlış negatif çıkabilir.
Bu nedenle test sonucu mutlaka klinik öykü ve muayene bulguları ile birlikte değerlendirilmelidir.
Gıda Alerji Testi
Gıda alerji testi, süt, yumurta, buğday, fındık, deniz ürünleri gibi besinlere karşı bağışıklık sisteminin aşırı tepkisini tespit eden kan veya cilt testidir.
Gıda alerjileri, bebeklerden yetişkinlere kadar her yaşta ortaya çıkabilen, mide-bağırsak şikâyetleri, cilt döküntüleri, öksürük veya hatta anafilaksiye kadar gidebilen ciddi tablolara neden olabilir.
Gıda alerji testi, bu reaksiyonlara hangi besinin yol açtığını belirlemek için yapılır.
En sık test edilen gıdalar arasında inek sütü, yumurta, buğday, soya, yer fıstığı, fındık, ceviz, deniz ürünleri ve susam bulunur.
Solunum Alerji Testi
Solunum alerji testi, polen, ev tozu akarı, küf mantarı ve hayvan tüyü gibi solunum yoluyla alınan alerjenlere karşı vücudun verdiği tepkiyi cilt veya kan testiyle belirleyen tanı yöntemidir.
Solunum alerji testi, özellikle mevsimsel hapşırık, burun akıntısı, göz kaşıntısı, öksürük ve astım benzeri şikâyetleri olan kişilerde yapılır. Bu test sayesinde polen, ev tozu akarı, küf mantarı, hayvan tüyü veya kepeği gibi solunum yoluyla vücuda giren alerjenlere karşı bağışıklık sisteminin aşırı tepki verip vermediği tespit edilir. Test hem cilt üzerinde uygulanan prick yöntemiyle hem de kandan yapılan spesifik IgE ölçümü ile gerçekleştirilebilir. Sonuçlar hekime, hangi alerjenlerden kaçınılması gerektiğini ve gerekiyorsa immünoterapi (alerji aşısı) planının nasıl yapılacağını gösterir. Bu sayede hastanın yaşam kalitesi artar, mevsimsel ve çevresel tetikleyicilere karşı önlem almak kolaylaşır.
Çocuklarda Alerji Testi
Çocuklarda alerji testi, her yaşta güvenle yapılabilen, genellikle acıtmayan ve hangi maddeye alerji olduğunu erken dönemde ortaya çıkaran bir tanı yöntemidir.
Çocuklarda alerji testi, özellikle tekrarlayan burun akıntısı, hapşırık, öksürük, ciltte kızarıklık, egzama veya gıda sonrası kusma gibi belirtiler görüldüğünde uygulanır. Test, hem bebeklerde hem de büyük çocuklarda güvenle yapılabilir. Çocuklarda alerjinin erken dönemde saptanması, gereksiz ilaç ve diyetlerin önüne geçer, ileride astım veya kronik alerjik hastalık gelişme riskini azaltır ve çocuğun yaşam kalitesini yükseltir.
Kandan Alerji Testi
Kandan alerji testi, tek bir kan örneğiyle yüzlerce alerjeni aynı anda tarayan, acısız ve en güvenilir alerji testlerinden biridir.
Kandan alerji testi, özellikle çocuklarda, yaygın egzaması olanlarda veya antihistaminik ilaçlarını bırakamayan hastalarda tercih edilen güvenilir bir yöntemdir. Kandan alerji testinde polen, gıda, ev tozu, küf, hayvan tüyü gibi yüzlerce alerjen aynı anda taranabilir. Kan testinde yanlış negatif riski daha düşüktür ve cilt hastalıkları veya kullanılan ilaçlar sonucu etkilemez. Sonuçlar genellikle 1-3 gün içinde çıkar ve hekime kişiye özel tedavi ve kaçınma planı yapma imkânı verir. Ayrıca çocuklar için oldukça konforludur çünkü sadece bir iğne ile işlem tamamlanır ve cilt üzerinde reaksiyon beklenmesine gerek kalmaz.
Moleküler Alerji Testi
Moleküler alerji testi, alerjenlerin protein bileşenlerini tek tek analiz ederek en hassas ve kişiye özel tanıyı sağlayan ileri teknoloji testtir.
Moleküler alerji testi, klasik cilt veya kan testlerinden farklı olarak alerjenin hangi protein bileşenine karşı bağışıklık yanıtı geliştiğini ortaya çıkarır. Bu sayede, yalnızca alerjen grubu değil, o alerjenin hangi kısmının örneğin yer fıstığındaki en riskli protein sorun yarattığı belirlenir. Böylece gereksiz diyetlerin önüne geçilir, gerçek anafilaksi riski net olarak değerlendirilir ve immünoterapi (alerji aşısı) planı kişiye özel hazırlanabilir. Moleküler alerji testi sonucu 2-3 gün arasındadır. Bu test, özellikle şiddetli reaksiyon öyküsü olan, birden fazla alerjeni bulunan veya hangi alerjenin gerçekten riskli olduğunu öğrenmek isteyen hastalarda tercih edilir. En gelişmiş ve en detaylı tanı yöntemlerinden biri olduğu için fiyatı diğer testlere göre daha yüksektir, ancak sağladığı bilgi klinik yönetimde büyük avantaj sağlar.
Alerji Testi Kaç Yaşında Yapılır?
Alerji testi 6 aydan itibaren güvenle yapılabilir. 0–2 yaşta genellikle kandan alerji testi, 2 yaş sonrasında tüm alerji testleri tercih edilebilir.
Alerji testi, 6 aylıktan itibaren bebeklerde bile güvenle uygulanabilen bir tanı yöntemidir. 0–2 yaş arası çocuklarda genellikle kandan yapılan spesifik IgE testi tercih edilir. Tek bir kan örneği ile çok sayıda alerjeni aynı anda taramak mümkündür ve cilt daha hassas olduğu için çocuk zorlanmaz. 2 yaş ve sonrasında ise tüm alerji testleri rahatlıkla uygulanabilir. Bu sayede alerjinin erken tanısı konur, gereksiz ilaç veya diyetlerden kaçınılır ve ileride gelişebilecek astım ya da kronik alerjik hastalıkların önlenmesine katkı sağlanır.
Alerji Testi Nerede Yapılır?
Alerji testi, alerji konusunda uzman laboratuvar doktorlarının gözetiminde, donanımlı laboratuvar veya hastanelerde yapılır.
Alerji testinin doğru sonuç vermesi ve güvenli şekilde uygulanabilmesi için mutlaka uzman laboratuvar doktorlarının denetiminde yapılması gerekir. Testin yapılacağı laboratuvarlarda, acil durumlara müdahale edebilecek donanım, deneyimli sağlık personeli ve uluslararası kalite standartlarına uygun laboratuvar altyapısı bulunmalıdır.
Mavi Laboratuarlar Grubu, İstanbul’daki Çapa, Ataköy, Beykent ve Kozyatağı şubelerinde ileri teknoloji alerji testleri yapılmaktadır. Tüm alerji test süreçleri laboratuvar doktorları tarafından yakından takip edilir. Testlerimizde kan testi (spesifik IgE), geniş panel alerji testleri ve moleküler alerji testi güvenle uygulanır.
Laboratuvarlarımızda alerji alanında uzun yıllara dayanan tecrübesiyle Uzm. Dr. Şebnem Korkmaz, her hastaya kişiye özel değerlendirme yaparak en uygun test yöntemini belirler ve sonuçları bilimsel kılavuzlara göre yorumlar. Böylece hastalar yalnızca doğru tanıya ulaşmakla kalmaz, aynı zamanda gereksiz kısıtlamalardan ve yanlış tedavilerden korunur.
Uzmanlık Alanımız Alerji
Mavi Laboratuarlar Grubu olarak, alerji tanı ve testlerinde 2003 yılından bugüne deneyime sahibiz. İstanbul’daki Çapa, Ataköy, Beykent ve Kozyatağı şubelerimizde, uluslararası kalite standartlarına uygun laboratuvar altyapısı ve ileri teknoloji cihazlarımızla hizmet veriyoruz.
Alerji tanısında kandan yapılan spesifik IgE testleri, geniş alerji panel testleri ve moleküler alerji testleri gibi tüm modern yöntemleri kullanıyor, her testi titizlikle uyguluyor ve sonuçları bilimsel kılavuzlara göre yorumluyoruz.
Bu süreçte, alanında deneyimli Uzm. Dr. Şebnem Korkmaz, her hastayı bireysel olarak değerlendirerek en uygun test planını belirler ve sonuçları kişiye özel tedavi stratejileriyle birlikte sunar. Böylece hastalarımız gereksiz kısıtlamalardan kaçınır, en doğru tanıya ulaşır ve yaşam kalitelerini yükseltir.
Alerjiden etkilenen her bireyin hayatını kolaylaştırmak, güvenilir tanı ve erken müdahale ile daha sağlıklı bir yaşam sürmeleri için çalışıyoruz.