HPV Aşısı Nedir?

HPV aşısı, insan papilloma virüsüne (HPV) karşı bağışıklık oluşturarak rahim ağzı kanseri, genital siğil ve diğer HPV ilişkili kanser türlerinden korunmayı sağlayan bir koruyucu aşıdır.

HPV aşısı, hem kadınlarda hem erkeklerde HPV enfeksiyonunun yol açtığı sağlık sorunlarının önlenmesi amacıyla geliştirilmiştir. Aşının içinde virüsün kendisi bulunmaz; yalnızca virüs yüzeyinden elde edilen VLP (virus-like particle) adlı protein yapılar yer alır. Bu yapılar bağışıklık sistemini uyararak enfeksiyon oluşturmadan antikor üretimini sağlar. Böylece ileride virüsle temas edildiğinde enfeksiyon gelişmez. Günümüzde bivalan, quadrivalan ve nonavalent (9-valan) olmak üzere üç farklı HPV aşısı tipi uygulanmaktadır.

HPV Aşısı Ne İçin Yapılır?

HPV aşısı, insan papilloma virüsünün neden olduğu enfeksiyonlara ve bu enfeksiyonların yol açtığı rahim ağzı, penis, anüs, vajen, vulva ve orofarenks kanserlerine karşı korunmak için uygulanır. Aşı, virüsle hiç karşılaşmadan önce yapıldığında en yüksek koruyuculuğu sağlar.

Bu aşı, özellikle rahim ağzı kanseri başta olmak üzere HPV kaynaklı kanser türlerinin önlenmesinde halk sağlığı açısından büyük önem taşır. Ayrıca genital siğil (kondilom) gibi yaşam kalitesini etkileyen hastalıkların da görülme sıklığını azaltır. Aşı sayesinde vücut, HPV’nin en sık bulaşan tiplerine karşı antikor geliştirir. Böylece hem bireysel hem toplumsal düzeyde bulaşma oranları düşer. Koruyuculuk, cinsel yolla bulaşan HPV tiplerinin %90’ından fazlasını kapsayabilir.

HPV Aşısı Kimlere Uygulanır?

HPV aşısı, hem kadınlara hem erkeklere uygulanabilir ve en yüksek koruyuculuğu virüsle hiç karşılaşmadan önce, yani cinsel yaşam başlamadan önce yapıldığında sağlar. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 9–14 yaş arası kız ve erkek çocuklara aşının rutin olarak uygulanmasını önermektedir.

Aşı, bu yaş grubunda genellikle iki doz şeklinde yapılır. 15 yaş ve üzerindeki bireylerde ise bağışıklık yanıtı farklı olduğundan üç dozluk şema tercih edilir. Cinsel yaşamı başlamış bireylerde de aşı uygulanabilir ancak koruma oranı, virüsle temas edilmemiş bireylere kıyasla daha düşük olabilir. HPV aşısı, bağışıklık sistemi normal çalışan bireylerde oldukça güvenlidir. Bununla birlikte, doktor kararıyla HIV pozitif kişiler veya bağışıklık sistemi baskılanmış bireylerde de uygulanabilir.

HPV Aşısı Ne Zaman Uygulanmalı?

HPV aşısı, en yüksek koruyuculuğu cinsel yaşam başlamadan önce uygulandığında sağlar. Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Sağlık Bakanlığı, aşının 9–14 yaş arası kız ve erkek çocuklara yapılmasını önermektedir. Aşı, bu yaş aralığında uygulandığında bağışıklık sistemi en güçlü yanıtı verir.

15 yaşından sonra aşı yaptıracak kişilerde üç dozluk uygulama tercih edilir. Eğer kişi 14 yaşından küçükse genellikle iki doz yeterlidir. İlk dozdan sonraki ikinci doz 6–12 ay sonra yapılır. 15 yaş ve üzerindeki bireylerde ise dozlar 0., 1. ve 6. aylarda uygulanır. HPV aşısı, cinsel yaşamı başlamış veya virüsle karşılaşmış bireylerde de belirli düzeyde koruma sağlayabilir. Bu nedenle ileri yaşta dahi aşılama, doktor değerlendirmesiyle faydalı olabilir.

HPV Aşısı Kaç Doz / Hangi Şemada Uygulanır?

HPV aşısı, yaşa göre iki veya üç doz şeklinde uygulanır ve bağışıklık sisteminin en güçlü korumayı oluşturması için belirli aralıklarla yapılır. Doz sayısı, kişinin aşıya başladığı yaşa ve bağışıklık durumuna göre belirlenir.

9–14 yaş arasındaki bireylerde HPV aşısı genellikle iki doz şeklinde uygulanır; ilk dozdan sonraki ikinci doz 6–12 ay içinde yapılır. 15 yaş ve üzerindeki kişilerde ise üç dozluk uygulama tercih edilir: 0., 1. ve 6. aylarda yapılır. Bağışıklık sistemi zayıf bireylerde de üç doz önerilir. Dozlar arasındaki süreye dikkat edilmesi, bağışıklığın kalıcı ve yüksek düzeyde oluşması açısından önemlidir. Eksik dozlar varsa, aşıya kaldığı yerden devam edilebilir; seriye baştan başlanması gerekmez.

HPV Aşısı Öncesi Hazırlık ve Bilinmesi Gerekenler

HPV aşısı yaptırmadan önce, kişinin genel sağlık durumu ve aşıya uygunluğu doktor tarafından değerlendirilmelidir. Aşı öncesinde özel bir hazırlık gerekmese de uygulama günü kişinin ateşi olmamalı ve akut bir enfeksiyon geçirmemelidir.

Aşı öncesi HPV testi yaptırmak zorunlu değildir çünkü test sonucu ne olursa olsun aşı, virüsün diğer tiplerine karşı koruma sağlar. Ancak geçmişte ciddi alerjik reaksiyon yaşamış kişiler, aşı içeriğindeki bileşenlere karşı duyarlılık açısından doktorlarını bilgilendirmelidir. Aşı kas içine (intramüsküler) uygulanır ve genellikle üst koldan yapılır. Uygulama sonrası enjeksiyon bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık veya şişlik görülebilir; bu belirtiler kısa sürede kendiliğinden geçer.

HPV Aşısı Yan Etkileri Nelerdir?

HPV aşısı, genellikle hafif ve geçici yan etkilere neden olur. En sık görülen reaksiyonlar arasında enjeksiyon yerinde ağrı, kızarıklık ve hafif şişlik bulunur. Bu etkiler genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden kaybolur.

Bazı kişilerde kısa süreli ateş, baş ağrısı, yorgunluk, kas veya eklem ağrısı görülebilir. Bu belirtiler bağışıklık sisteminin aktifleştiğini gösteren normal tepkilerdir. Çok nadir durumlarda alerjik reaksiyonlar gelişebilir; bu nedenle aşı uygulaması sonrasında kişi 10–15 dakika gözlem altında tutulur. HPV aşısının ciddi yan etkileri son derece enderdir ve bugüne kadar yapılan geniş çaplı araştırmalar, aşının güvenli olduğunu göstermektedir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve CDC, HPV aşısının faydalarının olası risklerden çok daha yüksek olduğunu vurgulamaktadır.

HPV Aşısı Kimlere Yapılmamalıdır / Kontrendikasyonları Nelerdir?

HPV aşısı, bazı özel durumlarda uygulanmamalı veya doktor kontrolünde ertelenmelidir. Aşının içeriğindeki bileşenlere karşı ciddi alerjisi (örneğin maya veya lateks alerjisi) bulunan kişilerde HPV aşısı yapılmaz.

Hamilelik döneminde HPV aşısı önerilmez, ancak emzirme döneminde uygulanabilir. Aşı, hafif üst solunum yolu enfeksiyonları veya düşük ateş durumlarında ertelenmeden yapılabilir; fakat yüksek ateşli hastalık geçiren kişilerde iyileşme sonrası uygulanması daha uygundur. Bağışıklık sistemi baskılanmış bireylerde veya kronik hastalığı olanlarda, doktor değerlendirmesi ile üç dozluk şema tercih edilir. Daha önce HPV aşısına karşı ciddi alerjik reaksiyon geçiren kişilere tekrar uygulanmamalıdır. Bu önlemler, aşının güvenli ve etkili şekilde kullanılmasını sağlar.

HPV Aşısının Koruyuculuğu Ne Kadar Sürer?

HPV aşısı, uzun yıllar süren güçlü bir bağışıklık koruması sağlar. Yapılan bilimsel çalışmalar, aşının koruyuculuğunun en az 10–15 yıl devam ettiğini ve bu sürenin sonunda dahi antikor düzeylerinin yüksek kaldığını göstermektedir.

Aşı sonrası oluşan bağışıklık hafızası, vücudu virüsle karşılaştığında hızlı yanıt verebilir hale getirir. Bu nedenle ek doz (rapel) uygulamasına genellikle ihtiyaç duyulmaz. HPV aşısının koruma süresi, yaş, bağışıklık durumu ve aşı tipi gibi faktörlere göre değişebilir. Nonavalent (9-valan) aşı, en geniş koruma yelpazesine sahip formdur ve yüksek riskli HPV tiplerinin %90’ından fazlasına karşı etkilidir. Güncel araştırmalar, aşının uzun vadede koruyuculuğunu sürdürdüğünü ve tekrar doz gerektirmediğini desteklemektedir.

HPV Aşısı Yaptırıldıktan Sonra Tarama ve Takip Gerekir mi?

HPV aşısı, enfeksiyona karşı yüksek koruma sağlasa da düzenli tarama gerekliliğini ortadan kaldırmaz. Aşı, mevcut enfeksiyonları tedavi etmez; yalnızca gelecekteki bulaşmaları önler. Bu nedenle aşı yaptırmış kişiler de tarama programlarına devam etmelidir.

Kadınlarda rahim ağzı kanserini erken dönemde tespit etmek için Pap smear ve HPV DNA testleri düzenli aralıklarla yapılmalıdır. Aşı, yüksek riskli tiplerin büyük çoğunluğuna karşı korusa da tüm tipleri kapsamaz; bu nedenle tarama ihmal edilmemelidir. Erkeklerde ise özellikle yüksek risk grubunda (örneğin bağışıklık yetmezliği olanlar veya çoklu partner öyküsü bulunanlar) periyodik muayeneler önerilir. HPV aşısı, düzenli kontrollerle birlikte uygulandığında en etkili koruyucu stratejiyi oluşturur.

HPV Aşısı Fiyatı ve Türkiye’de Mevcut Durum

HPV aşısı fiyatı, aşının türüne ve uygulandığı sağlık kuruluşuna göre değişiklik gösterir. Türkiye’de şu anda üç farklı HPV aşısı (bivalan, quadrivalan ve nonavalent) uygulanmaktadır ve her birinin fiyatı doz başına değişmektedir. Aşı genellikle özel sağlık kurumlarında yapılır; kamu kurumlarında rutin aşı takviminde henüz yer almamaktadır.

Üç dozluk uygulama gerektiren bireylerde toplam maliyet bu tutarın katları şeklinde olur. Bazı belediyeler ve sosyal sorumluluk projeleri, belirli yaş gruplarına HPV aşısını ücretsiz sunmaktadır. Uzmanlar, aşının kanserden korunmadaki etkinliği düşünüldüğünde bu maliyetin uzun vadede çok daha büyük sağlık harcamalarının önüne geçtiğini vurgulamaktadır.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

HPV aşısı hangi yaşta yapılmalı?
HPV aşısı en ideal olarak 9–14 yaş arası kız ve erkek çocuklara yapılmalıdır. Bu yaş grubunda bağışıklık sistemi daha güçlü yanıt verir ve virüsle temas gerçekleşmeden koruma sağlanır.

Yetişkinler HPV aşısı yaptırabilir mi?
Evet. 45 yaşına kadar olan yetişkinler de HPV aşısı yaptırabilir. Ancak aşı, virüsle hiç karşılaşmamış bireylerde en yüksek etkiyi gösterir. Bu nedenle aşı kararı doktor değerlendirmesiyle verilmelidir.

HPV aşısı koruyuculuğu ömür boyu mu sürer?
Bilimsel araştırmalar, HPV aşısının koruyuculuğunun en az 10–15 yıl sürdüğünü göstermektedir. Antikor seviyeleri bu sürenin sonunda bile yüksek kalır ve yeniden doz gerekliliği bulunmaz.

HPV aşısı yaptıran kişi yine de HPV’ye yakalanabilir mi?
Aşı, en yaygın ve yüksek riskli HPV tiplerinin %90’ından fazlasına karşı korur. Ancak nadir görülen bazı tipler aşı kapsamı dışında kalabilir. Bu nedenle düzenli tarama testlerine devam edilmelidir.

HPV aşısı devlet tarafından karşılanıyor mu?
Türkiye’de HPV aşısı henüz ulusal aşı takvimine dahil edilmemiştir. Ancak bazı belediyeler ve yerel yönetimler belirli yaş gruplarına ücretsiz aşılama hizmeti sunmaktadır.

Sağlığınızda en küçük bir şüpheyi bile ertelemeyin. Uzman doktorlarımız ve deneyimli hasta danışmanlarımızla, size en doğru testi en hızlı şekilde sunmak için buradayız. Şimdi hemen online randevu alabilir ya da bize 0850 360 06 05 üzerinden ulaşarak danışmanlarımızla görüşebilirsiniz.