AIDS NASIL BULAŞIR?

HIV/AIDS cinsel ilişki ( oral, anal ve vajinal ) yoluyla, kan yoluyla ve anneden bebeğe bulaşır. Ne kadar farklı kişi ile şüpheli cinsel temas kurulursa HIV bulaşma olasılığı kolaylaşır. HIV vücut dışında yaşayamayan çok dayanıksız bir virüstür ve dış ortamda kısa sürede ölür. Bu yüzden el sıkışma, sarılma, dokunma, aynı tabaktan yemek yeme ile ortak kullanılan tuvalet ve banyolardan bulaşmaz. HIV/AIDS bulaştıktan sonra kesin tanı ancak alınacak kan örneği ile laboratuvarda yapılan HIV testi ile konulur. AIDS için kesin tedavisi henüz yoktur ve henüz koruyucu bir aşı bulunamamıştır.

HIV için yapılan ilk tarama testleri ile pozitif bulunan tüm örnekler mutlaka daha ileri teknik gerektiren western blot doğrulama testi ile incelenir. Çünkü başka nedenlere bağlı olarak yalancı pozitiflik görülebilmektedir. Doğrulama testi ile tekrar pozitif bulunan kişi HIV/AIDS demektir.

HIV bulaştığın da hastalıklara karşı koruyan bağışıklık sistemini zayıflatır ve hatta yok eder. Mikroplara karşı bağışıklığı yani direnci azalan vücutta, HIV yanında, çeşitli fırsatçı hastalıklara neden olurlar. Zatürree, cilt kanseri, bunama bunlardan bazılarıdır.

AIDS'ten korunmak için şu önlemler alınmalıdır;

• HIV/AIDS taşıyıp taşımadığı bilinmeyen kişi ile girilen cinsel ilişkilerde mutlaka kondom kullanılmalıdır.
• Kontrol edilmemiş kan ve kan ürünleri kesinlikle kullanılmamalıdır.
• Şırınga, iğne, jilet gibi her türlü delici ve kesici alet, başkaları ile paylaşılmamalıdır.
• Çiftler evlilik ve hamilelik öncesinde HIV testi yaptırmalıdır.

HIV 3 yol ile bulaşmaktadır;

1- Cinsel Yolla Bulaşma

HIV en çok cinsel ilişki yoluyla bulaşmaktadır. Cinsel ilişki sayısı arttıkça bulaşma riski artmaktadır. Ayrıca HIV taşıyan bir kişi ile girilen tek sefer ilişkide de bulaşma olabilmektedir.

HIV cinsel yolla bulaşmada, kadın cinsel organının daha geniş bir doku yüzeyine sahip olmaları ve ilaveten meninin daha yüksek yoğunlukta HIV içermesine bağlı olarak, kadınlar daha fazla risk altındadırlar. Sosyal yönden riskli davranışlar; birden fazla kişi ile korunmasız cinsel ilişkide bulunmak, eşcinsellik, fuhuş yapan seks işçileri ile korunmasız cinsel ilişkiye girmek olarak sıralanabilir.

Ülkemizde de HIV/AIDS vaka ve taşıyıcılarının büyük bir çoğunluğunda cinsel ilişki yoluyla bulaştığı kesin olarak belirlenmiştir. Bu yolla HIV bulaşmanın engellenmesinde tek çözüm; herkesin Güvenli Cinsel Davranışları benimsemesidir. Bunun için her iki eş karşılıklı tek eşlilik davranışı içerisinde olmalıdır. Bunun yanında cinsel ilişki ile bulaşmanın önlenmesinde bugün için bilinen yolun, ilişkilerde kondom kullanılması olduğu daima akılda tutulmalıdır. Kucaklama, okşama, sarılma, zedeleyici olmayan öpüşmeler ile AIDS bulaşmaz.

HIV/AIDS'ten korunmanın en güvenli yolu tek eşliliktir. İnsanların dış görünüşlerinden HIV pozitif olup olmadıklarını anlayamazsınız. Güvenli bir cinsel ilişki için kondom kullanınız.

2- Kan Yoluyla Bulaşma

HIV taşıyan kişiden alınan; kan, kan ürünleri, organ, doku ve spermin başkasına verilmesiyle virüs bulaşabilir. Buna bağlı olarak, kan nakline yoğun olarak ihtiyaç gösteren kişiler normal nüfusa kıyasla daha fazla risk altında kabul edilirler.

Kan yoluyla bulaşmanın diğer bir biçimi de, sterilize edilmemiş iğne, enjektör, makas, jilet gibi diğer delici-kesici aletlerin kullanılması ile olan bulaşmalardır. Damardan uyuşturucu kullananlar kendi aralarında ortak iğne, enjektör kullanmalarına bağlı olarak, en fazla risk altındaki gruplar arasında yer almaktadır.

Kan yoluyla bulaşmanın önlenmesi için, öncelikle tüm kan ve kan ürünleri ile organ, doku, sperm vs. veren kişilerin uygun testlerle taranması gerekir. Kan bankacılığı kurallarına göre HIV bulaşmış veya kontrolü yapılmamış kan ve kan ürünleri hiçbir şekilde kullanılmaz.

Bugün için dünyada ve ülkemizde kan ve kan ürünleri nakli yoluyla olan bulaşmalar düzenli tarama çalışmaları neticesinde büyük ölçüde kontrol altına alınmış durumdadır. Kan ve kan ürünlerinin kontrolü ve tek kullanımlık enjektör uygulamasının sağlık merkezlerinde kullanılması ile bu türlü bulaşmalara artık rastlanmamaktadır.

Ancak kan yolu ile bulaşmanın tamamen önlenebilmesi için, HIV taşıyan iğne, şırınga ve kesici aletlerle bulaşmaların da önlenmesi gerekir. Uyuşturucu bağımlılığı olan ve ortak enjektör kullanımı nedeniyle HIV bulaşan kişiler ise hem Avrupa ülkelerinde hem de ülkemizde artmaktadır.

3- Anneden Bebeğe Bulaşma

HIV taşıyan anne, bebeğine bulaştırabilir. HIV/AIDS, hamilelik esnasında, doğum sırasında veya anne sütü ile bebeğe geçebilir. Anneden bebeğe bulaşma oranı kesin olarak bilinmemektedir. Anneden bebeğine bulaşmayı en erken dönemde tespit etmek ve gerekli önlemleri alabilmek için gebelik öncesi HIV testi yaptırılmalıdır.