HPV Aşısı Nedir?

HPV aşısı, insan papilloma virüsünün kansere ve genital siğillere yol açan tiplerine karşı bağışıklık sağlayan, kadın ve erkeklerde uzun süreli koruma sunan güvenli bir aşıdır.

HPV (Human Papilloma Virus), cinsel yolla bulaşan en yaygın enfeksiyonlardan biridir ve rahim ağzı kanseri başta olmak üzere birçok kansere yol açabilir. HPV aşısı, bu virüsün en tehlikeli tiplerine karşı vücudu korumak amacıyla geliştirilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve birçok sağlık otoritesi tarafından güvenliği kanıtlanmış, yıllardır milyonlarca kişiye uygulanmış bir aşıdır.

HPV enfeksiyonunun erken dönemde tespiti, olası sağlık risklerinin önüne geçilmesi açısından büyük önem taşır. Bu nedenle HPV testi yaptırarak virüsün varlığını öğrenmek, hem kendi sağlığınızı hem de partnerinizin sağlığını korumanın en etkili yollarından biridir.

HPV Aşısı Tipleri

Aşının en önemli özelliği, enfeksiyon gelişmeden önce koruma sağlamasıdır. Yani cinsel yaşam başlamadan önce yapılması önerilir. Ancak, ilerleyen yaşlarda da uygulanarak kansere yol açabilen HPV tiplerine karşı belirli ölçüde koruyuculuk sağlanır.

HPV aşıları farklı tiplerde bulunur:

• Bivalan aşı: HPV tip 16 ve 18’e karşı koruma sağlar.
• Dörtlü aşı: HPV tip 6, 11, 16 ve 18’e karşı etkilidir.
• Dokuzlu aşı: HPV’nin kansere neden olabilen ve siğillere yol açabilen toplam 9 tipine karşı koruma sunar.

Aşı, bağışıklık sistemini virüse karşı savunmaya hazırlar. Böylece kişinin HPV enfeksiyonu kapma riski ve kansere ilerleme olasılığı büyük ölçüde azalır.

HPV Aşısı Kimlere Yapılır?

HPV aşısı, kadınlara ve erkeklere uygulanabilen, belirli yaş gruplarında en yüksek faydayı sağlayan bir koruyucu aşıdır.

Sağlık otoriteleri, HPV aşısının en çok 9–26 yaş arasındaki bireylerde uygulanmasını önermektedir. Özellikle 9–15 yaş arası çocuklarda bağışıklık sistemi daha güçlü yanıt verdiği için daha az dozla yüksek koruma sağlanır. Cinsel yaşam başlamadan önce yapılan aşı, virüsle hiç karşılaşmamış bireylerde en etkili sonucu verir.

Kadınlarda aşı, rahim ağzı kanseri, vajina ve vulva kanserleri riskini azaltır. Erkeklerde ise penis, anüs ve baş-boyun bölgesi kanserlerine karşı koruyucudur. Ayrıca hem kadın hem de erkeklerde genital siğillerin oluşmasını önler.

Aşı yalnızca çocuk ve gençlere değil, daha ileri yaşlarda da uygulanabilir. 26 yaşına kadar yapılması güçlü şekilde önerilse de, 45 yaşına kadar bireysel değerlendirme ile yapılabilir. Bu durumda aşının sağladığı koruma kişinin daha önce HPV ile karşılaşıp karşılaşmadığına göre değişebilir.

Özellikle şu gruplar için HPV aşısı büyük önem taşır:

• Ergenlik dönemindeki kız ve erkek çocuklar
• Cinsel yaşamı yeni başlayan gençler
• Bağışıklık sistemi zayıf olan bireyler
• HPV enfeksiyonu açısından yüksek risk grubunda yer alan kişiler

Sonuç olarak HPV aşısı, sadece kadınların değil erkeklerin de sağlığını korumada kritik rol oynar.

HPV Aşısı Ne Zaman Yapılmalı?

HPV aşısı, en yüksek korumayı cinsel yaşam başlamadan önce, erken yaşlarda yapıldığında sağlar.

Dünya Sağlık Örgütü ve birçok sağlık otoritesi, aşının ideal olarak 9–14 yaş aralığında yapılmasını önermektedir. Bu yaş grubunda bağışıklık sistemi çok güçlü yanıt verdiği için aşının etkinliği en üst düzeydedir. Ayrıca bu dönemde aşı yalnızca 2 doz şeklinde uygulanır.

15-26 yaş arasında aşılanmamış bireylerde de HPV aşısı uygulanabilir. Bu yaş grubunda tam bağışıklık için 3 doz gerekir. Cinsel yaşam başlamış olsa bile aşı, daha önce karşılaşılmamış HPV tiplerine karşı koruma sağlayabilir.

26 yaş üstünde aşı uygulaması kişisel değerlendirmeye bağlıdır. Özellikle 27–45 yaş arasında olan bireylerde aşı kararı, kişinin risk durumu ve doktor önerisiyle verilir. Daha önce HPV enfeksiyonu geçirmiş kişilere de aşı yapılabilir çünkü virüsün farklı tiplerine karşı hâlâ koruma sağlar.

Özetle:

• 9–14 yaş: En ideal dönem, 2 doz yeterlidir.
• 15–26 yaş: Hâlâ güçlü koruma sağlar, 3 doz gereklidir.
• 27–45 yaş: Doktor değerlendirmesiyle yapılabilir, bireysel fayda sağlanır.

HPV aşısı ne kadar erken yapılırsa, kansere karşı sağlanan koruma o kadar güçlü olur.

HPV Aşısı Kaç Doz Yapılır?

HPV aşısı, kişinin yaşına göre 2 ya da 3 doz halinde uygulanır. 9–14 yaş arasında olan çocuk ve ergenlerde, bağışıklık sistemi güçlü yanıt verdiği için 2 doz aşı yeterlidir. Dozlar genellikle ilk aşıdan sonra 6 ay arayla yapılır. 15–26 yaş arasındaki bireylerde ise tam bağışıklık için 3 doz aşı gerekir. Uygulama takvimi şu şekildedir:

27 yaş ve üzerindeki yetişkinlerde de aynı şekilde 3 doz uygulanır, ancak bu yaş grubunda etkinlik kişinin HPV ile daha önce karşılaşıp karşılaşmadığına bağlıdır.

Aşının koruyuculuğunun tam olarak sağlanabilmesi için dozların eksiksiz yapılması son derece önemlidir. Tek doz veya eksik şema, yeterli bağışıklık yanıtı oluşturmaz.

HPV Aşısı Koruyuculuğu Ne Kadar Sürer?

HPV aşısı, tamamlanan dozlardan sonra uzun yıllar boyunca güçlü koruma sağlar. Yapılan bilimsel araştırmalar, HPV aşısının koruyuculuğunun en az 10-12 yıl sürdüğünü göstermektedir.

Bugüne kadar yapılan takip çalışmalarında, bağışıklığın zamanla zayıfladığına dair bir bulguya rastlanmamıştır. Bu nedenle aşılanan kişilerde ek hatırlatma dozu yapılmasına gerek duyulmamaktadır. Aşının sağladığı bağışıklık, özellikle rahim ağzı kanseri ve genital siğillere yol açan HPV tiplerine karşı oldukça güçlüdür. Aşı sonrası vücutta gelişen antikorlar, virüsle karşılaşıldığında koruyucu kalkan görevi görür.

HPV Aşısı Faydaları Nelerdir?

HPV aşısı, kadınlarda ve erkeklerde kansere yol açan HPV tiplerine karşı en etkili koruyucu yöntemdir.

Aşının en önemli faydaları şunlardır:

• Rahim ağzı kanseri riskini azaltır: HPV tip 16 ve 18, rahim ağzı kanserlerinin yaklaşık %70’inden sorumludur. Aşı bu tipleri engelleyerek güçlü koruma sağlar.
• Genital siğillere karşı korur: HPV tip 6 ve 11, genital siğillerin en sık nedenidir. Aşı sayesinde siğil gelişme riski büyük ölçüde düşer.
• Diğer kanser türlerine karşı koruma sağlar: Vajina, vulva, penis, anüs ve boğaz bölgesi kanserleri de HPV ile ilişkilidir. Aşı bu kanserlere karşı da önemli koruyuculuk sunar.
• Toplum sağlığına katkı sağlar: Aşılama oranı arttıkça toplumda HPV bulaşma riski azalır, böylece enfeksiyonun yayılımı kontrol altına alınır.
• Uzun süreli bağışıklık oluşturur: Tamamlanan dozlardan sonra yıllarca kalıcı koruma sağlar.

HPV Aşısı Yan Etkileri Var mı?

HPV aşısı genel olarak güvenli bir aşıdır ve ciddi yan etkilere yol açmaz.

Uygulama sonrasında en sık görülen etkiler şunlardır:

• Enjeksiyon yerinde kızarıklık, ağrı veya şişlik
• Hafif ateş
• Baş ağrısı veya halsizlik

Bu etkiler kısa sürede kendiliğinden düzelir ve kalıcı bir sorun bırakmaz. Nadir durumlarda bayılma görülebilir, bu nedenle aşı sonrası birkaç dakika dinlenmek önerilir.

Bugüne kadar yapılan milyonlarca uygulamada, HPV aşısının kansere karşı sağladığı faydaların risklerden çok daha büyük olduğu net biçimde gösterilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü, HPV aşısını güvenli kabul eder ve rutin bağışıklama programlarında önerir.

Özetle HPV aşısı, hafif ve geçici etkiler dışında ciddi bir sağlık riski taşımayan güvenilir bir koruma yöntemidir.

HPV Aşısı Erkeklere Yapılır mı?

HPV aşısı sadece kadınlar için değil, erkekler için de koruyucu etkiye sahiptir.

Erkeklerde HPV enfeksiyonu, penis, anüs ve boğaz bölgesi kanserlerine yol açabilir. Ayrıca genital siğillerin büyük kısmı da HPV’den kaynaklanır. Aşı sayesinde erkeklerde bu hastalıkların görülme riski belirgin şekilde azalır.

Bunun yanında, erkeklerin aşılanması toplum sağlığı açısından da önemlidir. Çünkü erkekler HPV’yi farkında olmadan taşıyabilir ve partnerlerine bulaştırabilir. Aşı, bulaş zincirini kırarak hem kişisel hem de toplumsal koruma sağlar.

Dünya Sağlık Örgütü ve birçok ülkenin sağlık otoritesi, erkek çocukların da kız çocuklarıyla birlikte erken yaşta aşılanmasını önermektedir. Böylece her iki cinsiyet için kansere karşı güçlü bir koruma sağlanır.

HPV Aşısı Hamilelikte Yapılır mı?

HPV aşısı hamilelik sırasında uygulanmaz, doğum sonrasına bırakılması önerilir.

Hamilelikte yapılan çalışmalarda aşının bebeğe zarar verdiğine dair kanıt bulunmamıştır. Ancak yeterli veri olmadığı için sağlık otoriteleri, gebelik döneminde HPV aşısının yapılmamasını tavsiye eder. Eğer hamilelik planlanmadan önce aşı başlanmış ve bir doz uygulanmışsa, kalan dozlar doğumdan sonraya ertelenir.

Emzirme döneminde ise HPV aşısı güvenle yapılabilir. Anne sütü yoluyla bebeğe herhangi bir zarar vermez.

Sonuç olarak HPV aşısı gebelikte uygulanmasa da, doğumdan sonra eksik dozlar tamamlanarak koruma sağlanabilir.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

HPV aşısı kaç yaşına kadar yapılabilir?
HPV aşısı en ideal şekilde 9–14 yaş arası yapılır. Ancak 26 yaşına kadar güçlü koruma sağlar, 45 yaşına kadar ise doktor değerlendirmesiyle uygulanabilir.

HPV aşısı cinsel ilişki sonrası etkili olur mu?
Evet. Cinsel yaşam başlamış olsa bile aşı, daha önce karşılaşılmamış HPV tiplerine karşı koruma sağlar. Ancak en yüksek etki cinsel yaşam öncesinde görülür.

HPV aşısı olan kişi yine de HPV kapar mı?
Aşı, kansere yol açabilen ve siğillere neden olan en yaygın HPV tiplerine karşı güçlü koruma sağlar. Ancak tüm HPV tiplerini kapsamadığı için çok nadir de olsa farklı tiplerle enfeksiyon gelişebilir.

HPV aşısı kansere karşı %100 korur mu?
Hayır. HPV aşısı rahim ağzı kanseri ve diğer HPV ilişkili kanser riskini büyük ölçüde azaltır, fakat %100 koruma sağlamaz. Düzenli tarama testleri aşı sonrasında da devam etmelidir.

HPV aşısı tek doz yeterli mi?
Hayır. Yaşa göre 2 ya da 3 doz uygulanması gerekir. Eksik dozlarla tam bağışıklık sağlanamaz.

HPV aşısı erkeklerde ne işe yarar?
Erkeklerde penis, anüs ve boğaz bölgesi kanserlerini önlemede etkilidir. Ayrıca genital siğillere karşı güçlü koruma sağlar.

Sağlığınızda en küçük bir şüpheyi bile ertelemeyin. Uzman doktorlarımız ve deneyimli hasta danışmanlarımızla, size en doğru testi en hızlı şekilde sunmak için buradayız. Şimdi hemen online randevu alabilir ya da bize 0850 360 06 05 üzerinden ulaşarak danışmanlarımızla görüşebilirsiniz.